Aurreko atazan bezala, ikasitako guztiarekin, PISA item bat ebatziko dugu. Saia gaitezen lehenengo banaka egiten eta, gero, taldeko beste kideekin erkatuko dugu.

gornostai_nastya, Pixabay. *Ezpainetako arkatza* (Jabari publikoa)

Itema hemendik hartu da: Ciencias en PISA, pruebas liberada. Instituto de Evaluación. Hezkuntza Ministerioa. 2010.

Ataza: Ezpain-distira.

Iraupena:: Saio bat
Taldekatzea:: Taldean eta nork berea

Kosmetiko batzuk etxean ere egin daitezke. Hurrengo taulan ditugu halako biren errezetak. Ezpain-barra ezpain-distira baino

gogorragoa da, ezpain-distira leuna eta krematsua baita.

Ezpainen distira

Osagaiak

5 g errizino-olio
0,2 g erle-argizaria
0,2 g palmondo-argizaria
Elikagaien koloratzailearen koilarakada bat
Elikadura-usainaren tanta bat

Jarraibideak: berotu olioa eta argizariak maria bainuan nahasketa homogeneo bat lortu arte. Gehitu koloratzailea eta elikadura-usaina eta berriro nahastu dena.

Ezpainen barra

Osagaiak:

5 g errizino-olio
1 g erle-argizaria
1 g palmondo argizaria
Elikagaien koloratzailearen koilarakada bat
Elikadura-usainaren tanta bat

Jarraibideak: berotu olioa eta argizariak maria bainurako, nahasketa homogeneoa lortu arte. Gehitu koloratzailea eta elikadura-usaina eta nahastu dena berriro

1

Ezpain-barra eta ezpain-distira fabrikatzeko, olioa eta argizariak nahasten dira. Koloratzailea eta aroma gero gehitzen dira. Errezeta honekin egindako ezpain-barra gogorra da, ez dugu samur erabiliko. Ezpain-barra bigunagoa egin nahi baldin badugu, osagaien proportzioa aldatu behar; nola, baina?

2

Olioak eta argizariak ondo nahasten dira bata betearekin. Ura ez da olioekin nahasten, eta argizariak ezin dira uretan disolbatu. Ezpain-barraren nahaskia berotzen ari garela ur asko botatzen badugu, zer gertatuko da ziurrenera?

Nahasketa krematsuagoa eta bigunagoa izango dugu.
Nahasketa gogorragoa izango da.
Nahasketa ia ez da aldatuko.
Gantz-pikorrak agertuko dira nahasketan igeri.

3

Emultsionatzaile bat gehitzen badugu, olio eta argizariak ondo nahastuko dira urarekin. Ezpain-barrak utzitako arrastoa xaboi-urez garbitzen da; zergatik?

Kontua da uretan badela emultsionatzaile bat, eta hari esker nahasten dira xaboia eta ezpain-barra.
Xaboiak emultsionatzaile-lana egiten du, eta ura eta ezpain-barra nahasteko aukera ematen du.
Ezpainetako barrako emultsionatzaileek xaboia eta ura nahasteko aukera ematen dute.
Xaboia eta ezpain-barra konbinatu egiten dira, eta emultsionatzaile bat eratzen dute, urarekin nahasten dena.

Jarduera amaitu ondoren, irakasleak erantzun zuzenak zein diren esango digu, eta eztabaida txiki bat egingo dugu gelan.

Erantzun zuzenak:

C Gas bat sortzen delako puzten da: karbono dioxidoa.
D. 3. eta 4. esperimentuak.
Hauek dira lau erantzun zuzenak: Bai, Ez, Ez, Ez; hurrenkera horretan.
B. Molekulak azkarrago mugitzen zaizkie.

Hausnarketa.

Orain, banaka, galdera hauek baliatuz, egin dezagun gogoetan, nork bere golkorako:

Non izan dugu zailtasun handiena?. Zergatik?
Zer izan da errazena?. Zergatik?
Ikasgelan ikasitako zer kontzeptuk balio izan didate erantzuteko?

Hausnarketa eta ebaluazioa

Ataza amaituta, hartu ikasketa-egunerokoa eta egin dezagun hausnarketa, orain da-eta horretarako momentua. Hona iradokizun batzuk:

Zer ikasi dut?
Prozesuan zehar zerk harritu nau gehien? Zergatik?
Aldatu al dut aurretik neukan iritzirik? Zein?
Zer izan da zailena? Zergatik?

Ebaluazioa

Azken eztabaia ebaluatuko da balioespen-eskala generiko honekin (deskargatu formatu editagarria, odt, eta pdf):