Zenbat aldiz ikusi ote dugu zelan, magia-ikuskizun baten, magoak gauzak airean uzten dituen flotatzen? Hori ez da magia. Geuk ere lortu ahal dugu zientziari esker!
Imanak ikertu, eta magia apur bat egingo dugu. Ikusiko dugu zein diren indarren interakzioak, eta zelan lortu gauzak flotatzea.
Ataza: imanak ikertzen
Iraupena:
Saio bat
Taldekatzea:
Bikoteka
Zerk eragiten du imanek elkar erakartzea? Eta elkarrengandik urruntzea? Binaka elkartuko gara, iman-mota desberdinekin lan egiteko eta ondorioak ateratzeko.
Beti bezala, txosten bat egingo dugu jorratutako guztiari buruz.
Materialak: 2 iman zuzen, I/H polo etiketatuekin.
1. Explorazio librea
Bikoteka, iman zuzenak hartu, eta esplorazio irekia egingo dugu.
Zer gertatzen da esku bakoitzean iman bat hartu, eta imanok hurbiltzen baditugu?
Zer gertatzen da iman bat alderantzikatu, eta berriro ahalegintzen bagara gauza bera egiten?
Zer gertatzen da iman bat mahai gainean jarri, eta bestea iman horretarantz iragaten badugu?
2. Imanekin ikertuko dugu
Iman bat mahai gainean jarriko dugu. Gero, ikusiko dugu ea zer gertatzen den beste bat astiro-astiro hurbiltzen diogunean. Gauza bera egiten saiatuko gara, baina poloak norabide desberdinetara begira jarrita. Idatziz jasoko dugu ea imanak erakarri edo aldaratzen diren (elkartu edo aldentzen diren).
Imanak, elkar erakarri ala aldaratzen dute?
Hausnartu:
Zerk eragiten du imanek elkar erakartzea?
Zerk eragiten du elkarrengandik urruntzea?
Patroiren bat lortuko dugu emaitza horiekin?
Ataza: Iman flotatzaile bat diseinatuko dugu
Iraupena:
Saio erdi
Taldekatzea:
Bikoteka
Materialak
6 disko-iman
Plastilina-bola bat
Errotuladore lodia
Prozesua
1. Imanak behatuko ditugu
Iman zuzenen aldean, zer ikusten dugu iman hauetan? Zer esan nahi horrek?
Polo magnetikoei buruz ikasi berri dugun informazioa erabilita, zer proba egin dezakegu ikusteko zein diren disko-imanen ipar- eta hego-poloak?
Disko-iman guztiak probatuko ditugu, eta, errotuladorea erabilita, poloak etiketatuko ditugu (alde lauak): I eta H.
2. Iman flotatzaile bat diseinatuko dugu
Plastilina-bola baten, errotuladore bat jarriko dugu bertikalki, zutik gera dadin mahai gainean.
Errotuladorearen gainean, disko-iman bat jarriko dugu, beherantz joan dadin hondoraino.
Orain, ikasi berri duguna erabilita, pentsatuko dugu nola kokatu behar dugun bigarren iman bat errotuladorean, lehenengo imanetik urrundu, eta airean flota dezan.
Orain, hirugarren iman bat gehitu al diogu errotuladoreari bigarren imanaren gainean flota dezan? Imanak gehitzen segituko dugu. Lortuko ote dugu seik flotatzea elkar ukitu gabe?
3. Ikertuko dugu zein den iman baten indarra distantziarekiko
Behin iman guztiak markatzailean (errotuladorean) flotatzen ari direla, saiatuko gara goiko disko-imana sakatzen. Imanak gerturatzen direnean, errazago ala zailago sakatzen da?
4. Ikertuko dugu zer material magnetiko dauden ikasgelan
Zer materialetan itsatsiko dira imanak? Zer objektu bildu ahal dugu imanekin? Zer dute amankomunean material horiek?
5. Emaitzen berri emango dugu
Talde bakoitzak labur-labur idatziko du zer ikasi duen imanei buruz; gero, ikasgelan azalduko du zer emaitza eman duten ikerketek eta zer ondorio atera duen
Banan-banan, egiaztatuko dugu ea ondo ulertu dugun indar magnetikoen dinamika.
Irakasleak diagrama bat emango digu iman flotatzaile eta konektatuen konbinazioren batekin; esaterako, irudian azaltzen dena (baina poloak etiketatu gabe). Errotuladorea eta disko-imanak erabilita, ordeztu beharko dugu diagraman ikusten duguna. Horrez gain, azalduko dugu zergatik egin dugun egin duguna.
Gero, emaitza ikaskide bati pasako diogu, egiaztatu dezan; horretarako, kontuan hartuko du zer soluzio ematen digun irakasleak.
hausnarketa eta ebaluazioa
Ataza amaituta, hartu ikasketa-egunerokoa eta egin dezagun hausnarketa, orain da-eta horretarako momentua. Hona iradokizun batzuk:
Zer ikasi dut?
Prozesuan zehar zerk harritu nau gehien? Zergatik?